Sen jest procesem życiowym, od którego zależy funkcjonowanie organizmu zarówno na poziomie psychicznym, jak i fizycznym. Nie polega on jednak tylko na odpoczynku. W nocy w ciele zachodzi wiele procesów, które w ciągu dnia nie mogą mieć miejsca. Dowiedz się, co dzieje się z organizmem podczas snu.
Sen – jakie ma znaczenie dla organizmu?
Każdy, kto ma za sobą chociaż jedną nieprzespaną noc, wie, jak silne efekty uboczne ma niedobór snu. Brak odpoczynku uniemożliwia koncentrację, ale także zmniejsza sprawność fizyczną i odporność. Pogarsza również samopoczucie poprzez odczuwaną irytację i ból głowy. Sen to nie tylko czas odpoczynku. Organizm nadal pracuje, jednak w nieco inny sposób niż w ciągu dnia. Zmienia się praca mózgu, mięśni, wydzielane są także inne hormony niż w stanie pobudzenia.
Fazy snu
Sen to specyficzny stan świadomości. Warto wiedzieć, że dzieli się on na 5 faz, które składają się na pełny cykl senny. Trwa on około 100 minut, a dorosły, żeby się wyspać, powinien przejść ich co najmniej 4. Co ciekawe, marzenia senne pojawiają się tylko w najgłębszych fazach snu. Między cyklami pojawia się krótki, niezauważalny moment przebudzenia, po którym ciało ponownie zasypia.
Pierwsza faza snu zwana jest NREM. To w jej czasie odpoczynek jest najbardziej efektywny. Organizm wtedy jest spokojny, spada jego temperatura, zmniejsza się tętno i ciśnienie, a mięśnie się rozluźniają. Regulowany jest także poziom wydzielania hormonów takich jak kortyzol i adrenalina, które w ciągu dnia odpowiedzialne są za szybkie reakcje i pozostawanie w stanie gotowości do działania.
Faza snu głębokiego, czyli REM, nieco inaczej działa na ciało człowieka. Pojawiają się w tym czasie marzenia senne, które działają jak halucynacje lub urojenia. Fizycznie przejawia się to gwałtownymi ruchami gałek ocznych, a także nieregularnym oddechem i przyspieszonym biciem serca.
Co dzieje się z ciałem podczas snu?
Sen to przede wszystkim czas regeneracji. Podczas gdy ciało odpoczywa, wydzielane są duże ilości hormonu wzrostu, który pozwala na szybki podział komórek. W ten sposób możliwe jest efektowne leczenie ran i stanów zapalnych. Zwiększona jest intensywność pracy układu odpornościowego – to dlatego podczas choroby zalecane jest leżenie w łóżku. Dzięki zmniejszeniu poziomu hormonów stresu możliwe jest rozładowanie napięcia, m.in. przez rozluźnienie mięśni. Sen ma także pozytywny wpływ na wygląd. Dzięki intensywnej pracy komórek regeneruje się skóra, znikają stany zapalne i inne niedoskonałości. Ciało człowieka czerpie więc same korzyści z odpoczynku.
Jak działa organizm w czasie snu?
Każdy układ w organizmie dostosowuje się do stanu wypoczynku. Zmiany te są zazwyczaj niewyczuwalne, a ich intensywność zależy od wieku i innych indywidualnych czynników. Oto sposoby, w jakie ciało człowieka reaguje na sen:
- osłabienie zmysłów – zapobiega to przebudzeniu przez bodźce zewnętrzne;
- ograniczenie ruchu mięśni – dzięki temu nie wykonuje się fizycznie czynności, o których się śni;
- zwiększona aktywność mózgu – szczególnie w fazie REM, kiedy powstają marzenia senne.
Wszystkie te czynniki, działające w symbiozie, pozwalają na regenerację organizmu i naładowanie baterii. Dzięki temu każdego ranka można budzić się wypoczętym i gotowym na nowe wyzwania.
Co dzieje się z mózgiem w czasie snu?
W przeciwieństwie do reszty organizmu, który zwalnia, mózg nie przestaje pracować ani na chwilę w czasie snu. Kontroluje on pracę układu hormonalnego, a także serwuje nam wizje i fabuły, niekiedy bardzo złożone, które składają się na marzenia senne. Funkcja snów nie została jeszcze jednoznacznie wyjaśniona, jednak niektórzy specjaliści mają swoje hipotezy. Twierdzi się, że sny są sposobem mózgu na uporządkowanie wspomnień i nabytych informacji oraz syntezowanie ich. Dzięki temu możliwe jest zwiększanie kreatywności i połączenie uprzednio niezwiązanych ze sobą faktów.
Inną korzyścią dla mózgu, jaka płynie ze snu, jest możliwość poradzenia sobie z trudnymi przeżyciami. Stan wypoczynku sprawia, że umysł dystansuje się od traumatycznych wydarzeń czy odczuwanych negatywnych emocji. Uczucia są oddzielane od wspomnień, co sprawia, że poradzenie sobie z nimi jest łatwiejsze.
Jak widać, sen ma bardzo duży wpływ na poprawne funkcjonowanie organizmu. Z tego powodu warto dbać o komfort wypoczynku. Pomóc w tym mogą nasze pościele, które zapewniają wygodę i ciepło, gwarantując nieprzerwany i spokojny sen.
