Zdrowy, nieprzerwany sen to jedna z podstawowych potrzeb fizjologicznych każdego człowieka. Niestety w obecnych czasach coraz więcej osób zmaga się z różnymi problemami. W celu opracowania najlepszych sposobów leczenia zaburzeń snu podzielono je na dwa główne rodzaje — dyssomnie i parasomnie? Nazwy te mogą brzmieć tajemniczo, ale opisują powszechne w społeczeństwie problemy. Sprawdź, czym dokładnie są dyssomnie, jakie są ich przyczyny i jak można z nimi walczyć.
Jak wygląda klasyfikacja zaburzeń snu?
Sen jest niezwykle istotny w życiu każdego człowieka, ponieważ reguluje ważne funkcje organizmu. Wpływa m.in. na właściwą pracę mózgu oraz poprawną gospodarkę hormonalną. Zaburzenia snu mogą prowadzić nie tylko do problemów z samopoczuciem, ale także do poważnych schorzeń. Dlatego warto kontrolować nietypowe zachowania w trakcie snu.
Podstawową formą klasyfikacji problemów ze snem jest podział na zaburzenia wtórne i pierwotne. Te pierwsze związane są z czynnikami takimi jak choroby układu nerwowego. Mogą pojawiać się też na skutek zażywania różnych leków i innych substancji chemicznych. Zaburzenia pierwotne dzielą się z kolei na wspomniane wcześniej dyssomnie i parasomnie.
Czym są dyssomnie?
Dyssomnia to określenie zaburzeń, które obejmują problemy z długością oraz jakością snu. Zmagają się z nią więc osoby, które śpią za krótko, za długo lub doznają różnych zakłóceń podczas odpoczynku. Istnieje kilka najczęściej występujących rodzajów tych zaburzeń. Warto zapoznać się ze wszystkimi, aby móc łatwo je rozpoznać.
- Bezsenność — może objawiać się przez problemy z zasypianiem, wybudzanie się w nocy, przedwczesne budzenie, a w niektórych przypadkach całkowity brak snu. Przyczyny takiego stanu obejmują często stres, przemęczenie, brak aktywności fizycznej, ale także problemy psychiczne.
- Hipersomnia — oznacza nadmierną senność, która spowodowana może być zaburzeniem rytmu dobowego, chorobami psychicznymi, a także dolegliwościami związanymi z niewłaściwą pracą nerek lub tarczycy.
- Narkolepsja — jest to zaburzenie, które objawia się zbyt szybkim przechodzeniem do fazy REM w nocy oraz nadmierną sennością w dzień. W niektórych przypadkach towarzyszącymi problemami mogą być katapleksja, czyli utrata napięcia mięśniowego, omamy i paraliż senny.
- Zaburzenia rytmu snu i czuwania — są skutkiem problemów z funkcjonowaniem wewnętrznego zegara biologicznego. Objawiają się przede wszystkim niemożliwością dostosowania swojego rytmu dnia do wymogów otoczenia.
Jakie są przyczyny zaburzeń snu?
Zaburzenia snu raczej nigdy nie pojawiają się same z siebie. Ich przyczyny mogą obejmować m.in. choroby psychiczne i somatyczne, uzależnienia od leków i używek, zaburzenia metabolizmu. Z tego powodu każda osoba zmagająca się z problemami ze snem powinna udać się na ogólne badania lekarskie. Na ich podstawie specjaliści będą mogli stwierdzić, jaki charakter mają zaburzenia oraz co dokładnie jest ich przyczyną.
- Uwarunkowania genetyczne — w tym przypadku pacjenci zmagają się z objawami zaburzeń snu już od najmłodszych lat. Symptomy takie jak płytki, przerywany i krótki sen nasilają się z wiekiem.
- Niezdrowy tryb życia — uzależnienia i niewłaściwa dieta mogą być przyczyną wielu problemów zdrowotnych. Skutkiem złego odżywiania się i częstego korzystania z używek są też zaburzenia snu.
- Problemy psychofizjologiczne — obejmują trudne sytuacje, które nagle pojawiają się w życiu pacjenta (śmierć bliskiej osoby, kłopoty finansowe itd.) i powodują długotrwały stres.
- Zła higiena snu — utrwalone szkodliwe nawyki mogą skutkować pojawieniem się przewlekłych problemów ze snem. Zasypianie o późnych porach, jedzenie przed snem, spędzanie dnia w łóżku przy sztucznym oświetleniu czy brak aktywności fizycznej to coraz częstsze przyczyny zaburzeń.
Powodem problemów ze snem może być też stan mieszkania, a w szczególności sypialni. Stojące powietrze nie pomaga w zasypianiu. Ważna jest też odpowiednia pościel, która zapewnia wygodę w trakcie odpoczynku.
Jak leczyć zaburzenia snu?
Aby terapia zaburzeń snu była skuteczna, konieczne jest wcześniejsze rozpoznanie problemu oraz jego przyczyn. Jest to podstawa, która umożliwia podjęcie odpowiednich działań. Diagnostyka w postaci szczegółowego wywiadu lekarskiego ma na celu ustalenie kilku ważnych kwestii — rodzaju zaburzenia, czynników mających wpływ na sen, schorzeń psychicznych i somatycznych, na które pacjent może cierpieć. Na podstawie zebranych informacji lekarz zaleca kontakt ze specjalistą z danej dziedziny — neurologiem, psychiatrą czy kardiologiem. W niektórych przypadkach konieczne może okazać się wykonanie dodatkowych badań, które obrazują pracę mózgu.
Samo leczenie bardzo często obejmuje przyjmowanie środków farmakologicznych, które zazwyczaj mają działanie przeciwdepresyjne. Bardzo ważne jest też jednak zadbanie o higienę snu. Konieczne są więc zmiany w nawykach, rewizja diety, aktywność fizyczna lub zakup odpowiedniej pościeli.
Jakie mogą być skutki zaburzeń snu?
Problemy ze snem mogą być źródłem poważnych schorzeń dotyczących nie tylko zasypiania. Nieprzerwany odpoczynek w nocy reguluje wiele procesów zachodzących w organizmie. Jego brak może więc powodować negatywne skutki zdrowotne, które z czasem mogą się utrwalić. Do najczęściej pojawiających się problemów zalicza się m.in. depresję, napady senności, osłabienie odporności, zaniki pamięci i brak koncentracji.
Zaburzenia snu mogą być też początkiem problemów, które zaczną ujawniać się za kilka lat. Cukrzyca, otyłość czy nadciśnienie to skutki niezdrowego trybu życia i złych nawyków. Dlatego bardzo ważne jest, aby zawczasu zadbać o poprawne funkcjonowanie organizmu i higienę snu.
